SELÇUK ÜNİVERSİTESİ KÜTÜPHANE VE DOKÜMANTASYON DAİRE BAŞKANLIĞI KOLEKSİYON GELİŞTİRME VE YAYIN SAĞLAMA POLİTİKASI

1. BÖLÜM

Amaç; Selçuk üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Koleksiyon ve Yayın Geliştirme Politikasının amacı

•     Selçuk Üniversitesi bünyesi içerisinde eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve topluma hizmet faaliyetlerini doğru, güvenilir ve evrensel bilgiye çağdaş olanaklarla erişilmesini sağlamak
• Akademik ve idari personel, öğrenci ve diğer kullanıcıların gereksinim duyduğu bilgi ve belge ihtiyaçlarını karşılamak üzere basılı ve elektronik yayınların satın alma, abonelik ve bağış yoluyla sağlanması sırasında uyulması gereken ilkeleri saptamak,
• Kütüphane koleksiyonunun dengeli, kalıcı ve süreli olmasını sağlamak
• Koleksiyon geliştirmede önceliklerin neler olacağına karar vermek,
• Kütüphaneye tahsis edilen bütçeyi etkili, ekonomik ve verimli kullanmak
• Koleksiyonda kullanıcıların sosyal/kültürel gelişimlerini destekleyecek ve boş zamanlarını da değerlendirmelerini sağlayacak uygunlukta kaynaklar bulundurulmalıdır
• Koleksiyon geliştirme işlemleri Selçuk Üniversitesi mensuplarının istekleri ve Kütüphane Danışma Kurulu tarafından gerçekleşir.

Kapsam; Bu politika Selçuk Üniversitesi kütüphanesine bağışlanan/bağışlanacak veya satın alınacak basılı kitap, dergi, abone olunacak süreli yayın ve elektronik kaynakların seçiminde uygulanacak usul ve esasları kapsar.

2. BÖLÜM

 Selçuk Üniversitesi Kütüphaneleri Yayın Sağlama Şekilleri ve Kaynak Türlerine Göre Koleksiyon Geliştirme İlkeleri

• Satın Alma Yolu ile Koleksiyon Geliştirme

Basılı Kaynaklar (Kitaplar)

Selçuk Üniversitesi mensupları Kütüphanede bulunmayan ve Kütüphane koleksiyonunda yer almasını istedikleri yayınların bibliyografik künyesini üst yazı yolu ile Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığına gönderirler veya YORDAM Otomasyon Sistemi üzerinde bulunan Sipariş kısmına girerek isteklerini belirtirler. Kitap isteklerinde herhangi bir sınır yoktur. Kitap talepleri, Türkçe ve yabancı dil olmak üzere iki ayrı liste olarak hazırlanır.

Selçuk Üniversitesi mensuplarından gelen istekler Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığınca değerlendirilir. Kitap İstekleri değerlendirilirken aşağıda yer alan ilkeler göz önünde bulundurulur.

Telif Hakkı: Sağlanacak kitapların 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ek 1)’na uygun olması gerekmektedir.

Kapsam: Talep edilen yayınlar eğitim-öğretim, araştırma alanları, kültürel ve entelektüel gereksinimleri doğrultusunda konulara göre dengeli bir biçimde dağılmalıdır.

Maliyet: Kütüphane Koleksiyonuna dahil olacak kitaplar Kütüphaneye tahsis edilen bütçeyi zorlamamalıdır.

Güncellik: Selçuk Üniversitesi’nin eğitim-öğretim, araştırma alanları ile ilgili en güncel ve geçerli bilgileri içeren bilgi kaynakları takip edilmektedir. Özellikle fen bilimleri, teknoloji ve mühendislik alanlarında seçilecek bilgi kaynaklarının son 5 yılda yayımlanmış olmasına dikkat edilmektedir. Sosyal Bilimler alanlarında ise öğretim elemanlarının geri bildirimlerine göre eski basımlı kitaplar da değerlendirilerek koleksiyona dâhil edilmektedir.

Düzey: Üniversitede yürütülen lisans ve lisansüstü programlar ile araştırma alanlarının desteklenmesi amaçlandığından alanlarında tanınan, güvenilir, yetkinlik kazanmış yayınevleri tarafından yayımlanan kitapların seçilmesi önem taşımaktadır.

Kitapların öğretim programını desteklemesinin yanı sıra Bölümlerde ve Rektörlüğe bağlı araştırma merkezlerinde yürütülmekte olan tez, proje ve bağımsız araştırma faaliyetlerini destekler nitelikte olması ile kullanıcılarımızı kültürel açıdan destekleme koşulu göz önünde bulundurulmaktadır.

Fazla Kopyalar: Talep edilen basılı kitaba, mevcut veri tabanları üzerinden tam metin erişilebilir olması durumunda ayrıca basılı biçimde sağlanmamaktadır.

Aşağıda belirtilen gereksinimler doğrultusunda birden fazla kopya koleksiyona dâhil edilmektedir.

• Ders kitabı niteliğinde olan ve yoğun kullanılan kitaplar,
• Ödünç alma oranı yüksek olan kitaplar,
• Fiziksel açıdan yıpranmış olan kitaplar,
• Kayıp kitaplar.
• Maliyet

Süreli Yayınlar

Selçuk Üniversitesi mensupları Kütüphanede bulunmasını istedikleri süreli yayınların bibliyografik bilgilerini üst yazı ile Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığına iletirler. Kütüphanecilerin mevcut koleksiyonun eksiklerini gidermeye yönelik yaptığı araştırmalar sonucunda elde edinilen bilgilere göre de  belirlenir. Süreli yayın istekleri ve süreli yayın koleksiyonu her yıl sonunda Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığınca değerlendirilir.

Süreli yayın istekleri değerlendirilirken aşağıda yer alan kriterler göz önünde bulundurulur

İstenilen sürekli yayın elektronik ortamda veya açık erişim de mevcut ise basılısı Kütüphane koleksiyonuna dahil edilmez.

• İstenen süreli yayının konusu (Selçuk Üniversitesinin eğitim-öğretim alanlarına uygunluğu)
• Bilimsel niteliği
• Disiplinler arası kullanımı
• Yayınevinin niteliği
• Yayının konusunun koleksiyon içindeki oranı
• Fiyatı
• Yayının dili
• Fiziksel özellikleri

Süreli Yayın Aboneliğinin Sonlandırılması

Basılı süreli yayınlar aşağıda belirtilen kriterler çerçevesinde her yıl sonunda Komisyonca değerlendirilerek aboneliğinin sonlandırılmasına karar verilir:

• Düzensiz ve geç çıkışlı olması,
• Fiyat artışları,
• Kullanımı,
• Elektronik olarak yayınlanmaya başlaması,
• Bütçeye uygunluğu,
• Açık erişim olarak yayınlanmaya başlaması.

Elektronik Kaynak

Elektronik kaynaklar, online erişim sağlanan, lisanslı ve açık erişimli bilgi kaynaklarından oluşmaktadır. Elektronik kaynaklar, abonelik ve/veya satın alma yoluyla sağlanır.

 Değerlendirmeye alınan bir e-kaynağın detaylı bir biçimde incelenmesi için deneme erişimi olanakları araştırılır. Deneme erişimi mümkün olmayan kaynakların değerlendirilmesi, Web sayfasından ya da kaynağın yayıncısından sağlanan bilgiler doğrultusunda yapılır. Elektronik kaynak seçim kriterleri şunlardır:

• Üniversite’nin eğitim-öğretim ve araştırma alanlarına uygunluğu

• IP temelli ve uzaktan erişim sağlaması

• Teknik altyapıyla uyum ve diğer sistemlerle entegrasyon sağlaması,
• Kullanıcı eğitimi verilmesi
• Teknik destek sağlanması
• Kullanıcı dostu arayüze sahip olması
• Deneme erişimi süresince alınan kullanım istatistikleri

Mevcut Elektronik Kaynakların Değerlendirilmesi

• Kullanım istatistikleri ve yıllara göre değişimi,
• Satın alma/abonelik modelleri ve fiyatlamadaki değişiklikler,
• Birim maliyet analizi,
• Kullanıcı görüşleri.

Elektronik Kaynakların Sağlanması

Seçimi yapılan elektronik kaynakların sağlanma işlemleri aşağıdaki kriterler dikkate alınarak ilgili birimlerle birlikte yürütülür;

• Elektronik kaynak temini için ayrılan bütçe, ödeme şekli ve zamanı,
• Ödeme sürecinde gerekli belgelerin sağlanması (proforma, tek yetkili sağlayıcı belgesi, fatura).
  • Bağış Yolu ile Koleksiyon Geliştirme

    Basılı Kaynaklar (Kitaplar)

Kütüphane koleksiyonuna dahil edilmek üzere kişi veya kurumlardan gelen bağış kaynaklara  ait işlemleri kapsar.

    Bağış kaynaklara göre koleksiyon geliştirme ilkeleri;

• Bağış kaynaklar Selçuk Üniversitesinin eğitim-öğretim ve araştırma ilkelerine uygun olmalıdır.
• Kütüphanede 3 adetten fazla nüshası bulunmamalıdır.(Sık kullanılan ders kitapları ya da temel kaynak niteliği taşıyanlar ve çok sık okunan romanlar hariç).
• Bağış yapılan kaynağın Kütüphanede 3 adet kopyası var ise konu ve bölümlerine göre ayrılıp Kataloglama ve Sınıflama işlemleri yapılarak uygun olan birim kütüphanelerine gönderilir.

• Yayın yılı son 5 yıldan eski olmamalıdır (nadir eserler, edebi kaynaklar vb. hariç)
• Yıpranmış, sayfaları eksik ya da fotokopi olmamalıdır.
• 1995 sonrası bandrol bulundurma zorunluluğu olduğundan 1995 sonrası basımlı kitaplarda orijinal bandrolü bulunmalıdır.
• Çok ciltli eserlerde cilt bütünlüğü sağlanmalıdır.

Rektörlük Makamı ya da Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığınca bağışta bulunan kurum veya kişiye “Bağış Yayın Sözleşme Formu” doldurulup verilir; teşekkür mektubu yazılır; ayrıca kim tarafından ve ne zaman bağışlandığına dair bilgiler yayına kaydedilir.

Bağışlanan yayınların Kütüphane demirbaşına girişi yapıldığında, “Taşınır İşlem Fişi” düzenlenir.

             Süreli Yayınlar

• Kişi ya da kurumlardan, bağış yoluyla sağlanacak süreli yayınlardan basımı devam edenler Kütüphane’ye en az iki yıl düzenli gönderilmesi koşuluyla, basımı devam etmeyenler ise kullanıcıların bilgi gereksinimi göz önüne alınarak kabul edilmektedir. 
• Bağış yoluyla sağlanacak süreli yayınların eğitim/öğretim diline ve araştırma alanlarına uygunluğu göz önünde bulundurulur. 
• Kaynağın içeriğinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa ve Yüksek Öğretim Kanununa uygun olması gerekir. 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince Kütüphanemize kesinlikle korsan ve/veya fotokopi yayın kabul edilmez, satın alınmaz.
• Gazeteler ve fiziksel olarak yıpranmış süreli yayınlar koleksiyona dahil edilmemektedir.

Koleksiyona Alınmayacak Nitelikteki Bilgi Kaynaklarına İlişkin Esaslar

Aşağıda sayılan nitelikteki kaynaklar, bir Üniversite Kütüphanesinin koleksiyonunda bulunmasının uygun olmaması nedeniyle bağış için kabul edilmez: 

• Kopya ile çoğaltılmış materyaller
• Kitap bölümü ve dergilere ait makalelerin ayrı baskıları
• Fiziksel durumu uygun olmayan ve yıpranmış yayınlar
• Devamlılığı sağlanamayan süreli yayınlar
• Kütüphane koleksiyonunda mevcut olan yayınlar (çok kullanılan yayınlar hariç)
• Cilt bütünlüğü sağlanamayan çok ciltli eserler

3. BÖLÜM

      Ayıklama İşlemleri

• Kütüphane koleksiyonunda yer alan ancak herhangi bir nedenle güncelliğini ve değerini kaybeden kaynaklar,
• Nadir eserler hariç olmak üzere herhangi bir şekilde fiziksel olarak yıpranmış kaynaklar,
• Kullanılmayan ve kullanım oranları sistem ve kitap üzerinden tespit edilen kaynak istatistikleri baz alınarak ayıklama işlemleri yapılabilir.
• Yeni basımları mevcut olan kaynakların eski basımları, 
• Cilt bütünlüğü bozulan kaynaklar koleksiyondan ayıklanabilir. 

Ayıklama işlemleri Kütüphane personelinden oluşan “Ayıklama Komisyonu” tarafından yapılır ve ayıklama işlemine ait tutanak hazırlanır. Üniversite yönetimi tarafından oluşturulan “Hurda Komisyonu” kararı ile hurdaya ayrılabilir.

Koruma ve Ciltleme

Basılı bilgi kaynaklarını yıpranmalara karşı korumak ve kullanım nedeni ile yıpranan koleksiyonu tekrar kullanıcının hizmetine sunmak amacıyla ciltleme işlemi uygulanmaktadır.