asreddin Hoca’nın hayatı hakkında ayrıntılı bilgiye sahip değiliz. Ancak bilim adamlarının genel kanaatine göre Nasreddin Hoca, H.605 – M.1208 yılında Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinin Hortu köyünde doğmuştur. (Sakaoğlu, Alptekin: 2009, s.32; Sakaoğlu: 2013, s.14; Tokmakçıoğlu: 2009, s.11; Duman: 2008, s.17; Özçelik: 2011, s.26) Ayrıca Türkolog Mehmet Fuad Köprülüzȃde, “Nasreddin Hoca” isimli eserinin “Başlangıç” kısmında Hoca’mızın nerede ve ne zaman doğduğu hakkında şu bilgileri paylaşmaktadır: “…Bundan otuz sene evvel Sivrihisar müftüsü iken vefat eden, Hasan Efendi’nin eski sicilȃttan (resmȋ belgelerin kaydedildiği büyük defter) iktibas ederek (aktararak) yazdığı Mecmȗȃ-i Maȃrif adlı yarım eserde Hoca’nın hayatına dair verilen tafsilat (açıklamalar), bu yukarıki ma’lȗmȃta (bilinen şeyler) mutȃbık (uygun) bulunuyor. O tafsilata göre, Hoca Nasreddin 605’de Sivrihisar mülhakatından (bağlı olan yerler) Hortu karyesinde (köyünde) doğmuştur.” (Köprülüzȃde: 1918, s. 8, 9) İlk eğitimini babasından aldığı düşünülen Hoca’mız, daha sonra dönemin ȃlimler şehri Konya’nın, Akşehir ilçesine göç etmiştir. Akşehir’de devrin ünlü ȃlimleri Seyyid Mahmud Hayranȋ ve Şeyh Hacı İbrahim Velȋ’ den dersler almıştır. (Sakaoğlu, Alptekin: 2009, s.33) Nasreddin Hoca’mızın Sivrihisar’dan Akşehir’e ne zaman göç ettiğine dair Türkolog Mehmet Fuad Köprülüzȃde’nin şu görüşü dikkat çekicidir: “Hoca 635’te, o aralık o taraflarda büyük bir şöhret kazanan Seyyid Mahmȗd Hayrȃnȋ ve Seyyid Hacı İbrȃhim Sultan’a intisȃb (bağlanmak) maksadıyla, babasından mevrȗs (miras edilmiş) karye (köy) imamlığını Mehmed adlı bir halifesine bırakarak Akşehir’e hicret etmiştir.” (Köprülüzȃde: 1918, s. 9) Nasreddin Hoca’nın iyi bir medrese eğitimi aldığı, O’nun yaptığı işlerden anlaşılmaktadır. Çünkü O; camide vaizlik, mahkemede kadılık (hâkimlik), medresede hocalık (üniversite hocalığı) yapmış çok yönlü bir kişiliktir. Hoca’mızın medrese eğitimi gördüğüne ilişkin en önemli bilgiyi İbrahim Hakkı Konyalı şöyle bildirmektedir: “Konya’da yaşayan pek meşhur bir ağız haberine göre Nasreddin Hoca; Pir Ebi ve Hoca Cihan ile muasırdır. Onlarla beraber Hoca Fakih’ten ders almıştır.” (Konyalı: 1945, s.722) Konya’daki medrese eğitiminden sonra Hoca’mızın Akşehir’e yerleştiği düşünülmektedir. Akşehir’de vaizlik, kadılık (hâkimlik) ve medrese (üniversite) hocalığı yaptığı bilinen Nasreddin Hoca, ömrünü burada tamamlamış ve M.1284’te Akşehir’de vefat etmiştir. (Sakaoğlu, Alptekin: 2009, s.34, 36) Hoca’mızın vefatı konusunda Türkolog Mehmet Fuad Köprülüzȃde, “Nasreddin Hoca” isimli eserinde şu bilgiyi paylaşmaktadır: “… (Hoca) 683’te orada (Akşehir’de) vefat etmiştir.” (Köprülüzȃde: 1918, s. 9) AİLESİ: Nasreddin Hoca’nın ailesi hakkında ayrıntılı bilgiye sahip değiliz. Ancak kaynaklardan hareketle şunları söyleyebiliriz: Hoca’mızın babası, Hortu köyü imamı Abdullah Efendi’dir. Annesi, Sıdıka Hatun’dur. Hoca’mızın eşi hakkında kesin bir şey söyleyemiyoruz. Bazı kaynaklarda ve “gül-düşün”lerinde ilk eşinin ölümünden sonra ikinci eşiyle evlendiği belirtilmektedir. İlk eşinin mezarının Akşehir’in Kozağaç köyü mezarlığında olduğu, “mezar taşına dayanılarak” rivayet edilmektedir. Nasreddin Hoca’mızın çocukları hakkında da elimizde kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak “gül-düşün”lerinden hareketle Hoca’mızın iki kızı ve bir oğlu olduğunu belirtebiliriz. Kızlarından Fatma Hatun’un mezarı Sivrihisar’dadır. Fatma Hatun ile diğer kızı Dürrü Melek’in mezar taşlarının Akşehir’de koruma altında olduğunu söyleyebiliriz. Yine kaynaklardan ve arşiv belgelerinden hareketle Hoca’mızın soyunu devam ettiren üç torunu olduğu bilinmektedir. Bu torunlardan birinin adı bilinmemekte olup; diğerlerinin isimleri ise Hacı İsmail ve Akşehirli Abdüsselȃm Halifezade Hoca Abdüsselȃm’dır. (Sakaoğlu: 2013, s. 16-18)