Türkiye’de Veteriner Hekimliği Eğitiminde Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı’nın Önemi ve Tarihsel Süreçte Yaşananlar

Türkiye’de çoğunlukla geleneksel ve irrasyonel bir yapıda bulunan hayvancılık işletmelerine süratle bir dinamizm kazandırmak, ancak sorunlara daha bilimsel ve mesleki anlamda çağdaş yaklaşımlarla mümkün görülmektedir. Kırsal ekonomik kalkınmada önceliklerden biride yeterli miktar, nitelik ve kalitede insanın teminidir. Bunun ise veteriner hekimler başta olmak üzere sektörde görev yapacak kişiler için yüksek öğretim ve eğitim programlarına bağlı olduğu bilinmelidir.

Hayvancılık kırsal ekonomik yapının ayrılmaz bir parçası, aynı zamanda ekonomik kalkınmanın lokomotifi ve kırsal istihdamın en verimli sektörüdür. Veteriner Hekim ise, hekimlik dışında teknik, teknolojik ve ekonomik bilgi birikimine sahip kişi olarak tanımlanmaktadır.

Tarihsel Süreçte Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı

Türkiye’de veteriner hekimliği öğretiminin tarihi 1842 yılında açılan Askeri Baytar Mektebi’ne kadar uzanmaktadır. 1921 yılında askeri ve mülkiye baytar mekteplerinin birleşmesiyle yüksek baytar mektebi oluşturulmuş ve 1933 yılında Yüksek Ziraat Enstitüsüne bağlanarak İstanbul’dan Ankara’ya nakledilmiştir. 1946 yılında ise Ankara Üniversitesi bünyesinde veteriner fakültesi kurulmuş ve zamanla ülke genelinde fakülte sayısı artmıştır.

Türkiye’de Veteriner Hekimliği öğretiminin başladığı 1842 yılından Kürsünün kurulduğu 1965 yılına değin veteriner hekimliği öğrencilerine 4 ve 5. sınıflarda “Alım-Satım”, “İlmi İktisat” adı altında dersler verilmiştir. “Hayvancılık İşletme Ekonomisi Kürsüsü” Türkiye’de ilk defa 29.05.1965 yılında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde kurulmuştur. Kürsü Başkanlığına dönemin Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cumhur FERMAN atanmıştır.

Hayvancılık işletme ekonomisi kürsüsü’nde uzmanlık eğitimi 20 Haziran 1967 tarihinde açılan Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Yetiştiriciliği ve Sağlık Bilimleri Uzmanlık Yüksekokulu bünyesindeki 14 uzmanlık alanından biri olarak Hayvancılık İşletme Ekonomisi ve İstatistik programı çerçevesinde yürütülmüştür.

Prof.Dr.Cumhur FERMAN, 04.11.1965-10.06.1969 tarihleri arasında 2 dönem Ankara Üniversitesi Rektörlüğü yapmış, kürsü başkanlığı görevini ise aralıksız olarak 1978 yılına kadar sürdürmüştür. Anabilim Dalında Veteriner Hekim Yücel Akıncı ve Sadi Aral 1967 yılında kürsü asistanlığına başlamış; her ikisi de 30 Mart 1971’de bilim doktoru unvanını kazanmışlardır. 1977 yılında doçent unvanı alan Aral, 17.01.1978’de Hayvancılık İşletme Ekonomisi Kürsüsüne kürsü başkanı ve eylemli doçent olarak atanmıştır.Yüksek Öğretim Kurulunun 18.08.1982 tarihli kararıyla Hayvancılık İşletme Ekonomisi Kürsüsü kapatılarak Zootekni Anabilim Dalına bağlı bir birime dönüştürülmüş, lisans dersi ise seçmeli ders durumuna getirilmiştir. Kürsü 29.03.1988’de Bilim Dalı olarak yeniden açılmış ve 1993’te Anabilim Dalı olmuştur.

Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı başkanı Prof. Dr. Aytekin GÜNLÜ olup, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü bünyesinde yüksek lisans ve doktora programları aktif olarak eğitime devam etmektedir. Anabilim Dalında toplamda 4 doktora, 8 yüksek lisans öğrencisi eğitime devam etmektedir. Doktora öğrencilerinden bir tanesi Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı'nda, diğeri de Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı'nda Araştırma Görevlisi olarak görev yapmaktadır. Şu anda Türkiye'de veteriner fakültelerinin bir çoğunda anabilim dalı Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği ismi ile kurulmuştur. Anabilim dalının Türkiye genelindeki güncel akademik kadro durumu aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

+¹: Anabilim dalının ismi “Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı” olarak geçmektedir.

+²: Anabilim dalının ismi “Hayvancılık İşletme Ekonomisi Anabilim Dalı” olarak geçmektedir.

+³: Anabilim dalının ismi “Hayvancılık Sağlığı Ekonomisi Anabilim Dalı” olarak geçmektedir.

Anabilim Dalı’nda hayvancılık politikaları, kırsal ekonomik kalkınma, hayvansal üretim planlaması, hayvancılığa dayalı sanayi işletmeciliği, hayvancılık işletmelerinde yönetim, planlama ve proje hazırlama, hayvansal ürünler pazarlaması, hayvancılıkta üretici örgütlenmesi ve hayvan sağlığı ekonomisi, hayvan hayat sigortaları gibi alanlarda çok sayıda araştırma gerçekleştirilmiş olup halen benzer konulardaki çalışmalar ve projeler aktif sürdürülmektedir.